1. Stowarzyszenie Romów w Polsce
    1. Historia i misja
    2. Władze
    3. Romski Instytut Historyczny
    4. The Fight Against Antisemitism in Poland: Monitoring, Intervention, Education
    5. Projekty
    6. Mobilne Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów
    7. Centrum Porad - FIO
    8. Dzielmy się doświadczeniami
    9. Podnoszenie kwalifikacji i zatrudnienie drogą do integracji
    10. Po obu stronach Karpat
    11. Polsko - Słowackie warsztaty
    12. Media o nas
  2. Aktualnie
  3. Romowie
    1. Historia
    2. Tradycja i Kultura
    3. Współczesność
      1. "Cygan ze strachu, Rom z dumy" - Katarzyna Marwicz w rozmowie z Marcinem Kołodziejczykiem, dziennikarzem tygodnika "Polityka", nagrodzonym za tekst o Romach w Rumunii.
      2. Delegacja Centralnej Rady Niemieckich Sinti i Romów oraz Niemieckiego Związku Piłki Nożnej na Węgrzech 26-28.10.2009 - sprawozdanie z pobytu.
      3. Romowie w Polsce
      4. Szczyt Unii Europejskiej w sprawie Romów
      5. Postawy wobec Romów w Polsce, Czechach, na Węgrzech i Słowacji
    4. Artykuły i Raporty
      1. Raporty
      2. Raport "Romowie na rynku pracy" [PDF]
      3. Raport pt. Funkcjonowanie poznawcze dzieci romskich uczęszczających do szkół podstawowych specjalnych i masowych - konteksty społeczne [PDF]
      4. Raport Romowie - Bezrobocie [PDF]
      5. Rzucając wyzwanie przymusowej sterylizacji kobiet romskich w Czechach- źródło ERRC http://www.errc.org/cikk.php?cikk=2228, tłumaczenie Małgorzata Kołaczek
      6. Romowie. Rozprawa o poczuciu wykluczenia- Marian Grzegorz Gerlich, Roman Kwiatkowski
      7. Wykuwanie pamięci. Kilka uwag na temat wystawy ”Zagłada Romów Europejskich oraz Rasizm we Współczesnej Europie” - Joanna Talewicz-Kwiatkowska, Marek Isztok
      8. Mass media jako czynnik wpływający na integrację społeczną Romów – przypadek Polski, Węgier, Słowacji- Joanna Talewicz-Kwiatkowska, Małgorzata Kołaczek
      9. Pomoc dla Romów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Szanse i zagrożenia
      10. Romowie na rynku pracy – badania i raport
  4. Romski Holokaust
    1. Informacje historyczne
      1. Początek represji antyromskich po dojściu nazistów do władzy w Niemczech
      2. Początek "ostatecznego rozwiązania" kwestii romskiej
      3. Eksterminacja Romów w okresie II wojny światowej w okupowanych krajach Europy
      4. Syndrom Holokaustu
    2. Świadkowie Holokaustu
    3. Relacje świadków
      1. Franz Wirbel
      2. Szmyt Władysław
      3. Edward Paczkowski
      4. Edward Kwiatkowski
      5. Anna Kwiatkowska
      6. Aleksy Kozłowski
      7. Władysława Jaglenicz
      8. Leokadia Jaworska
      9. Elizabeth Guttenberger
      10. Ryszard Głowacki
      11. Helmut Clemens
      12. RELACJE VIDEO
    4. Skany dokumentów
      1. Świadectwa
    5. Dzień pamięci o zagładzie Romów
      1. Kalendarium upamiętniania holokaustu Romów i Sinti przez Stowarzyszenie Romów w Polsce - lata 1993-2012
      2. Międzynarodowy Dzień Pamięci o Zagładzie Romów- PROKLAMACJA
      3. 65 rocznica likwidacji tzw. Zigeunerlager – obrona pamięci dla lepszej przyszłości
      4. Relacja z 65. rocznicy likwidacji tzw. Zigeunerlager [VIDEO]
    6. Spotkania ze świadkiem
      1. Spotkania ze świadkiem
      2. Spotkanie z Edwardem Paczkowskim - relacja [VIDEO] cz.1
      3. Spotkanie z Edwardem Paczkowskim - relacja [VIDEO] cz.2
  5. Edukacja i Kultura
    1. Działalność edukacyjna SRwP
      1. Edukacja
      2. Oferta spotkań edukacyjnych Stowarzyszenia Romów w Polsce
    2. Dialog-Pheniben
    3. Spotkania edukacyjne
    4. Wystawy
      1. Wystawa stała
    5. Publikacje
  6. Video
  7. Galeria
  8. Polecamy
  9. Dialog- Pheniben
  10. Akcja Reinhardt
    1. Romowie stawali się elementem europejskiej układanki etnicznej od X w.
    2. Ustawy Norymberskie składały się z dwóch aktów prawnych: „Ustawy o ochronie niemieckiej krwi i honoru” oraz „Ustawy o obywatelstwie Rzeszy”
    3. Zagłada Romów na terenach okupowanych przez Niemcy.
    4. Zakończenie
    5. Główne cele projektu: Romowie jako ofiary Akcji Reinhardt.
    6. Rezultaty kwerendy archiwalnej
    7. Rezultaty kwerend archiwalnych
    8. Polskie publikacje i działania upamiętniające dotyczące zagłady Romów – w kontekście międzynarodowym.
    9. Auschwitz-Birkenau: działalność Muzeum i Stowarzyszenia Romów w Polsce.
    10. Obozy związane z Akcją Reinhardt
    11. Działalność na rzecz pamięci
    12. Miejsca masowych egzekucji Romów w Polsce południowej. Analiza wybranych lokalizacji.
    13. Dwa pomniki. Estetyka i polityka romskiej pamięci.
    14. Kwerenda z zasobie archiwalnym Geheime Staatspolizei – Staatspolizeistelle Trier
    15. Kwerenda w zasobie archiwalnym ITS – Bad Arolsen
    16. Przypadki indywidualne.
    17. Przebieg zagłady: analiza wybranych przypadków
    18. Poszukiwania miejsc pamięci i ich upamiętnień.
  11. E-Lekcje
 

Helmut Clemens

Relacja spisana dla Centrum Dokumentacji Niemieckich Sinti i Romów

W latach 30 mieszkaliśmy w Hamburgu. Chodziłem jeszcze wówczas do szkoły, którą ukończyłem w wieku 14 lat. Jedna z moich sióstr pracowała w fabryce czekolady w Altonie. Druga siostra Anni chciała się dalej kształcić, ale to nie było wówczas możliwe. Miałem sześcioro rodzeństwa (... ).
12.3.1943 r. około 4 rano zostaliśmy zabrani z domu przez Gestapo: moi rodzice, ja, siostra Anni i brat Willi Karl. (…) Przez dwa dni i dwie noce byliśmy w drodze, o świcie przybyliśmy pociągiem do Birkenau..(…) Spojrzeliśmy przez zadrutowane okienka wagonów bydlęcych i ujrzeliśmy przejeżdżające obok ciężarówki załadowane zwłokami, zobaczyliśmy trupie czaszki na czapkach esesmanów. Nagle otwarto drzwi i musieliśmy wysiadać. (…). Wszyscy cała nasza rodzina, dostaliśmy się do bloku 28. Mieliśmy przy sobie także dwójkę małych dzieci mojej siostry Luizy, której mąż nie był Cyganem, a która już rok wcześniej - o ile pamiętam w kwietniu 1942 r. - została wywieziona do Auschwitz ( …).
W szpitalu obozowym znalazł mnie lekarz SS dr Josef Mengele, musiałem pracować        u niego jako goniec. W związku z tym dostałem opaskę i stałem się w pewnym sensie kontrolerom. Więźniom z obozu nie wolno było wchodzić do Krankenbau, a z drugiej strony chorzy i inni pracujący w Krankenbau nie mogli go opuszczać. Moje zadanie polegało m.in. na pilnowaniu, aby żaden chory nie opuścił Krankenbau i aby nikt spoza nie zatrzymał się tutaj, co było zabronione (…).
Wieczorem musiałem wyciągać pojedynczo zwłoki, które leżały w małej szopie. Zapisywałem numery zmarłych, a niektóre zwłoki przynosiłem doktorowi Mengele. Przeprowadzał on potem sekcję. Wszędzie na półkach stały szklane słoje, w których znajdowały się organy ludzkie: serca, mózgi, oczy i inne części ciała.
Byłem przy tym, jak Mengele wyszukiwał bliźnięta do swoich eksperymentów. Musiałem je potem do niego przyprowadzać, a on wydawał im specjalne numery. Nie wolno mi było być obecnym w trakcie przeprowadzania eksperymentów. Zawsze mnie wtedy dokądś wysyłał. Kiedyś jednak przypadkowo znalazłem się w pomieszczeniu, w którym Mengele przeprowadzał eksperymenty. Wdziałem wówczas jak zakrapiał dzieciom oczy jakimś płynem, po którym miały bardzo rozszerzone źrenice. Kilka dni później zobaczyłem zwłoki tych dzieci  w kostnicy. Takie, bądź inne eksperymenty przeprowadzał Mengele co drugi lub trzeci dzień.
Pamiętam jeszcze zajście z dziećmi, z dwójką dzieci cygańskich z Austrii, które podbiegły do ogrodzenia i tam się bawiły. Był tam rów, tzw. "strefa neutralna", przed rowem gładki drut, a za nim kolczasty. Tam właśnie bawiła się ta dwójka. W pewnej chwili esesman z wieży wartowniczej strzelił do dzieci. Jedno zostało trafione w ramię i brzuch i ciężko zranione. Zaniosłem je do szpitala, gdzie wkrótce zmarło. Drugie dziecko zostało tylko lekko draśnięte i ono przeżyło(…).
Jak już wspomniałem, kiedy przywieziono nas w marcu 1943 r. do Auschwitz, była z nami dwójka dzieci mojej siostry? To musiało być tuż przed likwidacją, Zigeunerlager - kiedy to wysłano wszystkich żyjących jeszcze Cyganów "do gazu" - zabrano moją matkę i nigdy więcej jej już nie ujrzałem. Dzieci były przy siostrze, która już wcześniej prosiła dra Mengele, aby zastrzelił jej dzieci w przypadku gdyby wszyscy mieli zostać zagazowani. Nie było mnie już wówczas w Auschwitz, Opowiedziano mi to wiele lat po wojnie. Dzieci mojej siostry też miały być wysłane do komory gazowej, Ukryły się, zostały jednak znalezione i wrzucone przez esesmana do samochodu ciężarowego. Gdy siostra to zobaczyła, zdjęła but i uderzyła nim esesmana. Wówczas Mengele zastrzelił ją. Tak mi opowiadano(…).

Centrum Dokumentacji Niemieckich Sini Sini Romów w Heidelbergu.

Najnowsze w galerii

Napisz do redakcji

Stowarzyszenie Romów w Polsce
ul. Berka Joselewicza 5
32-600 Oświęcim
tel. 0 33 8426989
e-mail: 17421453@pro.onet.pl; stowarzyszenie@romowie.net
Licznik odwiedzin: 512 418 osób
Realizacja: HEXADE.COM (Grafik, projektant, webdesigner)