W dniu 22 stycznia 2024 r. Roman Kwiatkowski Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce, pełniący także funkcje członka Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej oraz Wiceprzewodniczącego Rady Muzeum „Auschwitz-Birkenau” uczestniczył w Krakowie w Sympozjum zorganizowanym przez Europejskie Stowarzyszenie Żydowskie (EJA) w panelu dyskusyjnym pt. „Reakcja na rosnący antysemityzm w Europie – rozwiązania polityczne i legislacyjne”.
W panelu tym uczestniczyli:
1) JE Miguel Angel Moratinos, podsekretarz generalny ONZ, wysoki przedstawiciel Sojuszu Cywilizacji Narodów Zjednoczonych (UNAOC);
2) Stefan Lovfen , premier Szwecji i przewodniczący Partii Europejskich Socjalistów (PES);
3) Kim Freidberg, dyrektor Rady Europejskiej ds. sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, w imieniu przewodniczącego Rady Europejskiej;
4) Roman Kwiatkowski, Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce i członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.
Prezes Stowarzyszenia zabrał w panelu głos, który publikujemy poniżej w całości.
1. Walka z antysemityzmem jest naszą wspólną sprawą. Antysemityzm wykracza poza nienawiść wobec Żydów i staje się wzorem dla nienawiści i prześladowań innych grup, w tym społeczności Romów, którą reprezentuję. Antysemityzm to rak, który atakuje i degeneruje zdrową tkankę życia społecznego.
2. Zarówno antysemityzm, jak i zjawisko, które coraz częściej nazywamy antycyganizmem lub romofobią, mają przynajmniej od XIX wieku wspólne rasistowskie korzenie. W XX wieku rasizm przybrał formę zbrodniczą: w komorach gazowych obozu zagłady KL Auschwitz obok Żydów umierali także Romowie.
3. Badania porównawcze nad antysemityzmem i antycyganizmem w Polsce, przeprowadzone przez Stowarzyszenie Romów w latach 2017-2018 wykazały szereg podobieństw między tymi zjawiskami:
- zarówno w przypadku antysemityzmu jak i antycyganizmu mamy do czynienia ze znaczącym wzrostem natężenia mowy nienawiści, tak w Internecie jak i poza nim;
- w obu przypadkach mamy do czynienia z daleko posuniętą tolerancją ze strony władz wobec przekonań i działań skierowanych przeciwko Żydom i Romom;
- jednostki i grupy o poglądach antysemickich są też częściej niż inni nastawione negatywnie do Romów;
- tak zwany nowy antysemityzm, skierowany przeciwko państwu Izrael i traktujący Żydów jako mniejszość niezasłużenie domagającą się przywilejów, znajduje odpowiednik w oskarżaniu Romów o niezasłużone przywileje w zakresie polityki społecznej.
Nasze badania i praktyczne doświadczenia naszej organizacji pozwalają na sformułowanie następujących rekomendacji odnośnie walki z antysemityzmem i antycyganizmem.
1. Rekomendujemy wywarcie presji społecznej na rządy i instytucje prawne (w szczególności na sądy i prokuraturę), aby zapewnić skuteczniejszą realizację istniejących regulacji prawnych dotyczących antysemityzmu i antycyganizmu.
2. Zalecamy skuteczniejszy monitoring mediów, zarówno elektronicznych jak i klasycznych, w celu usprawnienia walki z mową nienawiści. Wymaga to lepszej koordynacji i wymiany informacji pomiędzy podmiotami pozarządowymi a administratorami głównych portali internetowych, aby zwiększyć wrażliwość portali na antysemicką i antycygańską mowę nienawiści.
3. Sugerujemy współpracę i wymianę najlepszych praktyk pomiędzy władzami lokalnymi, które często okazują się najskuteczniejsze w zwalczaniu przejawów antysemityzmu i antycyganizmu.
4. Zalecamy rewizję programów pomocowych skierowanych szczególnie do społeczności romskich, ponieważ stygmatyzują one Romów i zwiększają wrogość wobec nich. Mniej kontrowersyjne byłoby wdrażanie programów socjalnych nie opartych na przynależności etnicznej, z których Romowie mogliby korzystać jako równi obywatele.
5. Zalecamy intensyfikację działań edukacyjnych mających na celu przekazywanie informacji o Żydach, Romach i Holokauście różnym grupom społeczeństwa.
Wypowiedź Prezesa Stowarzyszenia spotkała się z pozytywnym przyjęciem pozostałych członków panelu, w szczególności stwierdzenie, że Romowie w Polsce jak i w Europie nie oczekują od władz publicznych szczególnego traktowania a jedynie traktowania tak jak zwykłych obywateli w zakresie praw i obowiązków.
Stowarzyszenie Romów w Polsce
