Jedną z podstawowych zasad praw człowieka jest równość wszystkich ludzi wobec prawa. Oznacza ona, że choć jesteśmy różni, przez prawo i instytucje publiczne powinniśmy być traktowani jednakowo, bez względu na to, jakiej jesteśmy płci, religii, koloru skóry czy pochodzenia. Zasada ta uznawana jest za podstawę sprawiedliwego porządku prawnego i znajduje swoje odzwierciedlenie w niemalże wszystkich konstytucjach współczesnych państw demokratycznych.
Dyskryminacja -
oznacza nierówne, gorsze traktowanie kogoś na przykład z powodu jego
odmiennej rasy lub pochodzenia etnicznego, religii, przekonań, płci,
niepełnosprawności lub orientacji seksualnej, gdy takiego traktowania
nie można ani usprawiedliwić, ani obiektywnie wytłumaczyć.
a) dyskryminacja bezpośrednia
oznacza, że ktoś jest traktowany mniej korzystnie niż inna osoba
znajdująca się w porównywalnej sytuacji jest bądź była kiedyś lub byłaby
traktowana w przyszłości.
Np. odmawia się przyjęcia kogoś do
pracy, awansowania czy podwyżki z przyczyny np. jego rasy lub
pochodzenia etnicznego, wieku lub orientacji seksualnej.
Innym
przykładem jest umieszczenie w prasie lub internecie ogłoszenia
„Zatrudnię panią do lat 30 na stanowisku asystentki”. Taka treść oferty
pracy dyskryminuje zarówno mężczyzn, którzy obowiązki asystenta wykonują
równie dobrze jak kobiety, jak i osoby starsze.
b) dyskryminacja pośrednia
oznacza, że postanowienie, kryterium lub praktyka, które pozornie dla
wszystkich powodują takie same skutki, niektóre osoby lub grupy stawiają
jednak w gorszej sytuacji chyba, że takie postanowienie, kryterium lub
praktyka są usprawiedliwione słusznym celem, oraz że środki do
osiągnięcia takiego celu są właściwe i konieczne. Np. zabrania się komuś
wstępu do restauracji czy dyskoteki, bo nie ma karty członkowskiej.
Jednak, kiedy chce ją nabyć okazuje się, że z przyczyny np. swojej rasy
lub pochodzenia etnicznego, wieku lub orientacji seksualnej nie może
tego zrobić. Innym przykładem może być przyznawanie przez firmę
określonych przywilejów socjalnych np. wykupienie prywatnej opieki
zdrowotnej albo dofinansowywanie letniego wypoczynku pracownikom i ich
małżonkom, ale już nie pracownikom, którzy żyją w stałych,
pozamałżeńskich związkach.
RODZAJE DYSKRYMINACJI
- RASIZM - dyskryminacja ze względu na rasę (kolor skóry)
- SEKSIZM - dyskryminacja ze względu na płeć
- HOMOFOBIA - dyskryminacja ze względu na orientację seksualną
- KSENOFOBIA - dyskryminacja ze względu na pochodzenie i narodowość
- ANTYSEMITYZM - uprzedzenie względem osób pochodzenia żydowskiego
- ROMOFOBIA- uprzedzenie względem osób pochodzenia romskiego
- AGEIZM - dyskryminacja ze względu na wiek
- ATRAKCJONIZM - dyskryminacja ze względu na wygląd zewnętrzny
- HANDICAPIZM (ABLEISM) - dyskryminacja ze względu na niepełnosprawność
Źródło:
D. Matsumoto, L.Juang, „ Psychologia międzykulturowa”, Gdańsk 2007
Podręcznik CODN „Antydyskryminacja”, Warszawa 2005.
