Europejski Dzień Pamięci o Holokauście Romów i Sinti, w ramach 79 rocznicy likwidacji ,,Zigeunerlager”
Od 30 lat, każdego drugiego sierpnia z inicjatywy Stowarzyszenie Romów w Polsce we współpracy z Centralną Radą Niemieckich Romów i Sinti obchodzimy Europejski Dzień Pamięci o Holokauście Romów i Sinti.
W nocy z drugiego na trzeciego sierpnia 1944 roku ostatni więźniowie ,,Zigeunerlager” około 4300 Romów i Sinti, głównie kobiet, dzieci i osoby starsze, zostały zapędzone do komór gazowych, a ich ciała spalono, by nie pozostał po nich żaden ślad. W czasie II wojny światowej pół miliona Romów zginęło wskutek zbrodniczej, rasistowskiej polityki nazistowskich Niemiec. Wiele romskich społeczności uległo całkowitej likwidacji. Nad życiem wielu innych cień zagłady rozciągnął się na wiele lat.
2. sierpnia, będący jednocześnie Międzynarodowym Dniem Pamięci o Zagładzie Romów, jest obecnie jednym z najważniejszych dni dla społeczności romskiej i międzynarodowej, w którym składany jest hołd pomordowanym Romom i Sinti w okresie drugiej wojny światowej. W tym dniu na terenie byłego „Zigeunerlager” – największego cmentarza mniejszości romskiej, spotykają się zarówno Romowie jak i przedstawiciele władz Polski i Europy, aby uczcić pamięć ofiar Holokaustu romskiego.
W tegorocznych uroczystościach udział wzięli ocalali i świadkowie :
- Bolesław Rumanowski, były więzień getta łódzkiego
- Pani Gerda Pohl, świadek historii, której mąż był więźniem obozów koncentracyjnych
Pani Nicola Beer, wiceprzewodnicząca Parlamentu Europejskiego, Wicemarszałek Senatu Pan Michał Kamiński, Szef Służby Zagranicznej Pan Arkady Rzegocki, Pan Mehmet Gürcan Daimagüler , Pełnomocnika Rządu Federalnego ds. walki z antycyganizmem i ds. Sinti i Romów w Niemczech, Pani Doreen Denstädt, Minister ds. Migracji, Sprawiedliwości i Ochrony Konsumentów Turyngii oraz Pełnomocnik Krajowy ds. Antycyganizmu w Turyngii, przedstawiciele dyplomatyczni ambasad i konsulatów, przedstawiciele władz szczebla centralnego, wojewódzkiego, samorządowego oraz przedstawiciele organizacji kulturalnych, oświatowych, wyznaniowych, muzeów, fundacji z Polski i z Europy.
Przemówienia wygłosili;
· Roman Kwiatkowski, Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce
· Romani Rose, Przewodniczący Centralnej Rady Niemieckich Sinti i Romów
· Gerda Pohl, ocalała z Holokaustu
· Nicola Beer, Wiceprzewodnicząca Parlamentu Europejskiego
· Wicemarszałek Senatu Michał Kamiński
List od Premiera RP Mateusza Morawieckiego odczytany przez Pana Mateusza Małodzińskiego, Wicewojewodę Małopolskiego.
· Georgina Laboda, przedstawicielka międzynarodowej inicjatywy upamiętniającej młodzież „Dikh He Na Bister”
Podczas swojego przemówienia Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce Roman Kwiatkowski podkreślił, że determinacja obrońców Ukrainy, w tym także tamtejszych Romów, nie wystarczyłaby, żeby oprzeć się zbrojnej potędze rosyjskich najeźdźców, gdyby nie solidarność narodów i rządów wolnego świata. Z wielką mocą obecna sytuacja pokazała, jak wielka jest potrzeba współdziałania, odrzucenie narodowych egoizmów, rezygnacja z partykularnych interesów, gdy nie chce się, by Europa powtórzyła tragiczną lekcję sprzed 80 lat, podkreślił, że za rok czeka nas 80 rocznica Europejskiego Dnia Pamięci o Holocauście Romów . Mam nadzieję, że spotkamy się wówczas wolni od wielu obaw, które dziś nam towarzyszą, a wspomnienie Holocaustu będzie przede wszystkim lekcją historii i pamięci a nie ostrzeżeniem przed nowym zagrożeniem fanatyzmu i rasizmu. Przyszłe pokolenia nigdy nie mogą doświadczyć losu swoich przodków, za to jesteśmy wszyscy przed nimi odpowiedzialni.
Romani Rose, przewodniczący Centralnej Rady Niemieckich Sinti i Romów, podkreślił, że pamięć o ofiarach Holokaustu Sinti i Romów nie oznacza przenoszenia winy na dzisiejsze pokolenia, ale raczej wspólną odpowiedzialność za demokrację i praworządność. Ponieważ pamięć o historii zawsze oznacza żywą odpowiedzialność za teraźniejszość.
Z wielkim niepokojem obserwujemy, jak antydemokratyczne postawy i brutalny prawicowy ekstremizm rozprzestrzeniają się w całej Europie. Antycyganizm, antysemityzm i rasizm są ponownie częścią codziennego doświadczenia w wielu krajach europejskich. Sytuacja życiowa Sinti i Romów w wielu krajach nadal charakteryzuje się strukturalnym i głęboko zakorzenionym antycyganizmem, który dodatkowo wyklucza dużą część naszej mniejszości jako obywateli w ich krajach ojczystych, w których mieszkają od 600 lat, i odmawia im równego uczestnictwa.
Wiceprzewodnicząca Parlamentu Europejskiego Nicol Berr podkreśliła, że pamięć o Holokauście jest dziś konieczna. Niezbędna. Okrucieństwa II wojny światowej nauczyły nas jednej podstawowej lekcji: nigdy więcej!
Potrzebujemy przypominania zarówno dziś, jak i w przyszłości, że te niewybaczalne akty przeciwko ludzkości nigdy nie powinny się powtórzyć w Europie ani w żadnej innej części świata.
Naszym obowiązkiem i odpowiedzialnością jest pamięć. Naszą wspólną odpowiedzialnością musi być edukowanie kolejnych pokoleń o Holokauście Sinti i Romów.
Zadanie pt. Międzynarodowy Dzień Pamięci o Zagładzie Romów - 79. rocznica likwidacji „Zigeunerlager” w KL Auschwitz – Birkenau dofinansowano
ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury- państwowego funduszu celowego, oraz dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
