24.11.2014 przez mgr Stanisław Rydzoń
Porada prawna dla osób starających się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych o rentę rodzinną
Podstawa prawna:
Art.. 3 pkt 3 oraz art. 65 - 74 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440).
Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełnia warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Są to wdowa (wdowiec) i dzieci pozostałe po zmarłym. Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W styczniu 2014 rentę rodzinną pobierało około 1,3 mln Polaków. Średnia wypłacana renta wynosiła 1729 zł brutto. Od 1 marca 2014 r. najniższa renta rodzinna wynosi 844,45 zł. Dodatek dla sieroty zupełnej uprawnionej do renty rodzinnej wynosi 388,62 zł.
Do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny:
dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci;
małżonek (wdowa i wdowiec);
rodzice (także ojczym i macocha oraz osoby przysposabiające).
Wymienione wyżej dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:
do ukończenia 16 lat życia;
do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia , nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat, albo
bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie do 16 lat lub do 25 lat (pkt 1-2).
Wdowa (wdowiec) ma prawo do renty rodzinnej , jeżeli:
1) w chwili
śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do
pracy, albo
2) wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli się kształci w szkole- 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, uprawnionym do renty rodzinnej, albo
3) w chwili śmierci nie miała 50 lat, ale osiągnie ten wiek nie później niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób, o których mowa w pkt 2 . W takim przypadku wdowa otrzyma rentę po ukończeniu 50 lat życia.
Należy dodać, że wdowa nie spełniająca warunków do otrzymania renty rodzinnej i niemająca środków na utrzymanie ma prawo do renty rodzinnej okresowej przez okres jednego roku od chwili śmierci męża, a nawet do 2 lat, jeśli weźmie udział w szkoleniu w celu uzyskania kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej.
Rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli:
ubezpieczony (emeryt, rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania;
spełniają odpowiednio warunki dla wdowy (wdowca).
Renta rodzinna wynosi:
dla jednej osoby uprawnionej – 85% świadczenia (emerytury lub renty), które przysługiwałoby zmarłemu;
dla dwóch osób uprawnionych – 90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu;
dla trzech lub więcej osób uprawnionych – 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.
Druki wniosków o rentę rodzinna dostępne są w oddziałach ZUS oraz w Internecie na WWW.zus.pl
Opracował:
mgr Stanisław Rydzoń, prawnik Mobilnego Centrum
Oświęcim, listopad 2014 r.
