Raport z realizacji programu MCPDR w sierpniu 2014

Raport z realizacji w sierpniu 2014 r. programu Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów

W sierpniu 2014 r. Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów udzieliło 7 zgłaszającym się Romom telefonicznie  indywidualnej pomocy o charakterze humanitarnym oraz prawnym. Nadto w wymienionym miesiącu wystąpiono do organów Prokuratury, organów administracji państwowej  w sprawach związanych ze zwalczaniem rasizmu wobec Romów.  Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce został przyjęty przez Prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Nadto podjęto inne działania.
Poniżej przedstawiamy szczegółowy opis niektórych działań podjętych przez Stowarzyszenie Romów w Polsce w okresie od 1 do 31 sierpnia 2014 r. lub kontynuowanych a związanych z funkcjonowaniem Centrum.
W dniu 1 sierpnia 2014 r. otrzymaliśmy pismo od Pełnomocnika Komendanta Głównego Policji ds. Ochrony Praw Człowieka mł. inspektora Krzysztofa Łaszkiewicza adresowane na Stowarzyszenie, w którym zadeklarował, że „dyskryminacja środowisk romskich jest w stałym zainteresowaniu działań Policji, która w sposób nieustający będzie walczyć i zapobiegać nienawistnym zachowaniom wobec Romów, a dyktowanych uprzedzeniem o podłożu społecznym”. Równocześnie w dalszej części pisma (ponad 27 stron) przedstawił nam uproszczoną charakterystykę zjawiska nietolerancji wobec Romów widzianej z perspektywy codziennych działań Policji. Materiał ten zostanie wykorzystany w zbliżających się kolejnych szkoleniach funkcjonariuszy Policji.  Wymienione pismo załączono do kopii niniejszego Raportu.
W dniu 4 sierpnia 2014 r. Pani dr Kinga Orzeł–Dereń z naszego Stowarzyszenia udzieliła obszernego  wywiadu przedstawicielowi Ambasady Norwegii odnośnie do działalności Mobilnego Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów przy Stowarzyszeniu Romów w Polsce. Pełny tekst wywiadu można przeczytać na stronie: http://www.amb-norwegia.pl/news_and_events/pomoc-z-EOG/EOSAktuelt/Jak-fundusze-norweskie-przeamuj-stereotypy-nt-Romow-w-Polsce/#.VBanrKPvKSr , a także na stronie Stowarzyszenia.
Dnia 7 sierpnia 2014 r. ukazał się w „Gazecie Wyborczej” artykuł zatytułowany „Seremet ostro o umorzeniu śledztwa w sprawie antysemickich wpisów”. W artykule tym Gazeta skomentowała wystąpienie Prokuratora Generalnego Andrzeja Seremeta do Dariusza Korneluka, prokuratora apelacyjnego w Warszawie w sprawie bulwersującego umorzenia postępowania przeciwko autorom rasistowskich komentarzy w internecie pod adresem ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego. Na kanwie tego wystąpienia Stowarzyszenie wydało oświadczenie, które przedstawiamy poniżej:

Oświadczenie
Stowarzyszenia Romów w Polsce w sprawie wypowiedzi Prokuratora Generalnego o umorzeniu śledztwa w związku z antysemickimi wpisami pod adresem Ministra Spraw Zagranicznych Radosława Sikorskiego
W „Gazecie Wyborczej” z dnia 7 sierpnia 2014 r. ukazał się artykuł zatytułowany „Seremet ostro o umorzeniu śledztwa w sprawie antysemickich wpisów”, w którym Gazeta komentuje wystąpienie Prokuratora Generalnego Andrzeja Seremeta do Dariusza Korneluka, prokuratora apelacyjnego w Warszawie. Wystąpienie ma związek z bulwersującym umorzeniem postępowania przeciwko autorom rasistowskich komentarzy w internecie pod adresem szefa MSZ Radosława Sikorskiego. Prokurator Generalny chce postępowania dyscyplinarnego wobec śledczej prokurator Izabeli Szumowskiej, która umorzyła postępowanie.
Zdaniem Gazety treść postanowienia o umorzeniu „wstrząsnęła prokuratorem generalnym, który od dawna zabiega o większą wrażliwość prokuratury w ściganiu sprawców propagowania ksenofobii i nienawiści rasowej”. Prokurator przesłuchała stu autorów rasistowskich komentarzy, ale dała wiarę tłumaczeniu sprawców, że z ich komputerów korzystał ktoś inny lub wprawdzie początkowo się przyznali do sprawstwa, ale później wycofali zeznania. W takiej sytuacji  prokurator powołała się na „brak interesu społecznego” w ściganiu sprawców i umorzyła postępowanie.
Dlaczego w związku z tym wystąpieniem Prokuratora Generalnego nasze Stowarzyszenie składa niniejsze oświadczenie?  Bo od kilku lat zawiadamiamy różne organy prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 118, art. 119, art. 256 i art. 257 Kodeksu karnego, głównie poprzez wpisy w internecie i wszystkie sprawy zakończyły się odmową ścigania i umorzeniem postępowania wobec stwierdzenia braku znamion czynu zabronionego lub niewykrycia sprawcy. Co ciekawe każdorazowo Policja lub prokuratura wykryła sprawców, po czym ich przesłuchano a następnie pomimo przyznania się do dokonania wpisu – sprawy umorzono.

Sprawcy antyromskich rasistowskich i wyjątkowo nienawistnych wpisów wymienieni w postanowieniach z nazwiska i imienia oświadczali kłamliwie przesłuchującym, że „nie mają nic wspólnego z wpisem”, „nigdy tam nie pisali”, „agresja wobec Romów nie jest niczym dobrym i właściwym”, „osobiście zamieściła na tej stronie wpis w którym wyraziła opinie na temat współżycia Romów w społeczeństwie nie używając przy tym słów nienawiści”, „zamieścili wpisy, ale nie były to wypowiedzi które mogłyby kogokolwiek obrazić, nie szerzyły one nienawiści i nie nawoływali do niej”, „jednak nie potrafią powiedzieć czy sami zamieszczali jakiekolwiek komentarze, jeśli tak było nie były to treści poniżające i nawołujące do nienawiści na tle narodowościowym”, „wiedzieli o stronach ale nigdy nie zamieszczali żadnych wpisów”. 
Nie zauważyliśmy jakiegokolwiek działania ze strony organów ścigania, by udowodnić zeznającemu sprawcy, że kłamie i przeczy faktom. Po prostu przyjęto w postępowaniach tylko wersję sprawców, dzięki czemu kolejną sprawę zamknięto, zaś sprawcy z postanowieniem w ręku o „braku znamion czynu zabronionego” mogli od daty jego wydania spokojnie dokonywać rasistowskich wpisów, gdyż zgodnie z tym postanowieniem ich czyny nie były i nie są zabronione.
Dobrze, że Prokurator Generalny ukrócił ten proceder, gdyż w przeciwnym wypadku wymienione przepisy Kodeksu karnego stałyby się pustymi frazesami a przecież tak nie powinno być.
Może dzięki temu, że sprawa dotyczy Ministra Spraw Zagranicznych interwencja Prokuratora Generalnego będzie miała pozytywny skutek w działaniach prokuratury oraz pomoże zatrzymać falę rasistowskich i ksenofobicznych wpisów na portalach internetowych. Oby tak się stało!

Oświęcim, dnia 8 sierpnia 2014 r.

/-/ Roman Kwiatkowski
Prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia

W dniu 12 sierpnia 2014 r. Stowarzyszenie dokonało zawiadomienia Prokuratury Rejonowej w Zakopanem o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 256 i 257 Kodeksu karnego przez stowarzyszenie Obóz Narodowo-Radykalny Brygada Podhale polegającego na publicznym propagowaniu ustroju faszystowskiego oraz nawoływaniu do nienawiści na tle różnic narodowościowych i etnicznych. Zawiadomienia dokonano w związku z planowanym na 16 sierpnia 2014 r. zjeździe narodowców w Zakopanem z okazji 10-lecia ONR – Podhale. Zawiadomienie miało charakter prewencyjny (wyprzedzający) i miało zapobiec dokonaniu przestępstwa.

Poniżej podajemy pełny tekst zawiadomienia:

Oświęcim, dnia 12 sierpnia 2014 r.

Prokuratura Rejonowa w Zakopanem


Zawiadomienie
o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 256 i 257 Kodeksu karnego przez stowarzyszenie Obóz Narodowo-Radykalny brygada Podhale (dalej: ONR) polegającego na publicznym propagowaniu ustroju faszystowskiego oraz nawoływaniu do nienawiści na tle różnic narodowościowych i etnicznych, a także na publicznym znieważaniu grupy ludności albo poszczególnych osób z powyższych powodów.
W sobotę 16 sierpnia 2014 r. narodowcy z wielu krajów europejskich zjadą do Zakopanego na obchody 10-lecia ONR-Podhale. Wprawdzie „ nie przewidują oni przemarszu przez miasto, ani tym bardziej żadnych zamieszek” (wypowiedź Witolda Dobrowolskiego z ONR Podhale), ale dotychczasowe doświadczenia z publicznej działalności tego Ruchu wskazują na realną możliwość wywołania w środku sezonu turystycznego w centrum Zakopanego burd i zamieszek („Gazeta Wyborcza” z dni 8 i 12.8.2014 r. – „Brunatny wstyd Podhala” oraz „Zakopane boi się jubileuszu ONR”).  Wg Gazety jednym z gości obchodów będzie Tomasz J. Kostyła – lider i wokalista kojarzonego ze skinheadami zespołu Legion, który wykonuje wiele piosenek o rasistowskim charakterze.
Należy przypomnieć, że Obóz Narodowo Radykalny (dalej: „ONR”) jest ruchem społecznym, który nie posiada centrali. Wiele odłamów działa zupełnie nieformalnie jako regionalne „Brygady”. źródło: http://www.onr.com.pl/. Od 2012 r. ONR jest stowarzyszeniem współtworząc szersze, nieformalne ugrupowanie – Ruch Narodowy.
Na stronach internetowych ONR, głównie regionalnych struktur publikowane są teksty nawołujące do nienawiści rasowej, w tym przede wszystkim tekst programu Obozu Narodowo-Radykalnego z dnia 14 kwiecień 1934, organizacji zdelegalizowanej przez władze II RP. Poniżej przedstawiamy kilka fragmentów:
„W Państwie Polskim prawa publiczne posiadać mogą tylko ci, którzy są dziedzicami cywilizacji polskiej lub godni są stać się jej współtwórcami. Ludność ruska i białoruska winna posiadać pełne prawa obywatelskie. Żyd nie może być obywatelem Państwa Polskiego i póki jeszcze ziemie polskie zamieszkuje - powinien być traktowany jedynie jako przynależny do państwa”. „Odżydzenie miast i miasteczek polskich jest niezbędnym warunkiem zdrowego rozwoju gospodarstwa narodowego.”
Czy zacytowany przez „GW” w dniu 8.8.2014 r. fragment:
„Nasza duma nie pozwala/Znać Murzyna i Cygana/Białą Rasę obronimy/My ich wszystkich wypędzimy” „Do boju o swe prawa przystąpimy razem już/Jeden Naród, Rasa, Wiara, Wielka Polska tam i tu/”.

Pragniemy zwrócić uwagę na art. 13 Konstytucji, który mówi, iż zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową.  Praktyczną realizację tego wzorca konstytucyjnego stanowią art. 256 i 257 Kodeksu karnego, które przewidują karalność publicznego propagowania faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwa lub nawoływania do nienawiści  na tle narodowościowym, etnicznym, rasowym, wyznaniowym, czy bezwyznaniowym, a także publicznego znieważania grupy ludności albo poszczególnych osób  z powyższych powodów. Dotychczasowe działania ONR niewątpliwe naruszają zakazy opisane w wymienionych przepisach Kodeksu karnego. 
Podając powyższe wnosimy o przeprowadzenie działań o charakterze prewencyjnym, przede wszystkim przeprowadzenie przez planowanym zjazdem z organizatorami zjazdu rozmów ostrzegawczych lub też w przypadku naruszenia wskazanych przepisów Kodeksu karnego w okresie przeprowadzanego zjazdu o podjęcie działań przewidzianych przez przepisy Kodeksu postępowania karnego.

Prezes Zarządu Głównego
Roman Kwiatkowski

W dniu 13 sierpnia 2014 r. mł. Inspektor Krzysztof Łaszkiewicz Pełnomocnik Komendanta Głównego Policji ds. Ochrony Praw Człowieka przesłał maila do naszego Stowarzyszenia z odesłaniem do kilkudziesięciu organizacji uczestniczących w Platformie Policyjnej Przeciw Nienawiści, w którym stwierdził, m.in: „Nawiązany został wspaniały kontakt roboczy ze Stowarzyszeniem Romów w Polsce w Oświęcimiu, gdzie omówiono m.in. projekt Stowarzyszenia – Mobilne Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów, który już ruszył ze szkoleniami dla policjantów. W planie jest też wspólna publikacja antydyskryminacyjna dla policjantów. Spotkanie ze Stowarzyszeniem dało też impuls do bezinwestycyjnej inspiracji”(Krzysztof.laszkiewicz@policja.gov.pl).
 

Dnia 19 sierpnia 2014 r. otrzymaliśmy pismo z Komisariatu Policji w Andrychowie informujące, iż 
w sprawie naszego zawiadomienia złożonego w dniu w dniu 3 lipca 2014 r. w Prokuraturze Rejonowe w Wadowicach dotyczącego znieważenia osób z powodu ich przynależności narodowej tj. z art. 257 Kk (odmowa sprzedaży ciastek i lodów w cukierni; vide: raport za miesiąc lipiec 2014 r.) wszczęto dochodzenie. Równocześnie Komisariat stwierdził, iż postępowanie jest prowadzone  pod nadzorem Prokuratury Rejonowej w Wadowicach oraz że o wynikach śledztwa poinformuje po jego zakończeniu.
Wniosek: pismo z Komisariatu jest bardzo pozytywnym sygnałem. Dotychczas większość jednostek prokuratury ( i Policji) odmawiała wszczęcia postępowania w sprawach dotyczących naruszenia art. 256 i 257 Kk. Do sprawy powrócimy.
 
W dniu 25 sierpnia 2014 r. Stowarzyszenie przesłało do Prokurator  Okręgowej w Krakowie Pani Lidii Jaryczkowskiej pismo w którym zawarto prośbę o włączenie kolejnej rasistowskiej wypowiedzi szefa Stowarzyszenia „Młodzież Wszechpolska” Roberta Winnickiego  wygłoszonej w TV Polsat News w dniu 15 sierpnia 2014 r. – do prowadzonej już sprawy przez tę Prokuraturę z naszego zawiadomienia. W szczególności R. Winnicki kilkakrotnie w trakcie swojego wystąpienia określił społeczność romską jako kryminogenną. Uczynił to w związku z incydentami na tle rasowym w Andrychowie.
Poniżej przedstawiamy przedmiotowe pismo: 

Oświęcim, dnia 25 sierpnia 2014 r.

Prokuratur Okręgowy
w Krakowie
Pani Lidia Jaryczkowska

Szanowna Pani Prokurator
W dniu 14 czerwca 2014 r. przesłaliśmy  Panu Andrzejowi Seremetowi Prokuratorowi Generalnemu RP zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 256 Kodeksu karnego przez Stowarzyszenie „Młodzież Wszechpolska” polegającego na rasistowskich, antyromskich wystąpieniach  jej andrychowskiego oddziału a także wypowiedzi  szefa tego Stowarzyszenia Roberta Winnickiego na spotkaniu w Andrychowie.
W dniu 16 lipca 2014 r. otrzymaliśmy od Pierwszego Zastępcy Prokuratora Generalnego Pana Marka Jamrogowicza pismo o znaku:  PG II Ko2  1300/14, w którym poinformował nas, że przedmiotowe zawiadomienie „zostało przekazane Prokuratorowi Okręgowemu w Krakowie w celu spowodowania jego procesowego rozpoznania”.
W dniu 15 sierpnia 2014 r. Robert Winnicki występując w Telewizji Polsat News po raz kolejny naruszył standardy określone w prawie karnym stwierdzając, iż Romowie są społecznością kryminogenną i aspołeczną. Oto fragment jego wypowiedzi zamieszczonej na: http://www.youtube.com/watch?v=SKzEa9yz8Fk.
„Kilka tygodni temu byłem w Andrychowie, w Andrychowie, gdzie jest naprawdę bardzo poważny problem cygański, czy jak kto woli romski,  związany z przestępczością, z tym, że jest to społeczność wyjątkowo kryminogenna. I całe miasto żyje tym, że ktoś może zostać pobity,  całe miasto żyje tym, że ktoś może zostać okradziony..”  „w Andrychowie doszło do tego, ze pod pozorem fałszywej tolerancji czy, czy akceptacji czy jak to nazwiemy,  miasto oddaje Cyganom najlepsze lokale socjalne ci je dewastują, zastraszają, terroryzują,  dewastują okolicę, palą na końcu te mieszkania socjalne..”, „I obywatele wychodzą na ulicę organizując patrole obywatelskie, które mają chronić obywateli przed tym, przed tym terrorem cygańskim. Co na to niestety w Polsce społeczeństwo, media i duża część opinii publicznej, która jest urabiana przez te media („zezwala stwierdzając” – nasz dopisek), że jest terroryzowana ta społeczność kryminogenna.”
Oświadczamy, że wypowiedź ta jest stygmatyzująca,  jednostronna, nieprawdziwa i krzywdząca dla andrychowskich Romów, o czym wiemy, gdyż wielokrotnie uczestniczyliśmy w różnych spotkaniach w tym mieście. Potwierdza to także pismo Prokuratora Generalnego z dnia 16 lipca 2014 r., z którego wynika, że w chwili obecnej  w Prokuraturze Rejonowej w Wadowicach prowadzonych jest pięć spraw przeciwko osobom narodowości polskiej z terenu Andrychowa, którzy naruszyli prawo względem społeczności romskiej. Należy dodać, że z pisma Prokuratora Generalnego wynika także, iż Prokuratura Rejonowa w Wadowicach prowadzi trzy sprawy przeciwko Romom.
Zauważamy, że niezwłocznie pod wymienionym wywiadem ukazały się dziesiątki nienawistnych i rasistowskich wpisów. W ten sposób po raz kolejny wypowiedź R. Winnickiego stała się swoistą pożywką dla rozniecania nienawiści rasowej.
Podając powyższe prosimy o włączenie przedmiotowej wypowiedzi do prowadzonej przez tamt. Prokuraturę Okręgową sprawy, o której mowa na wstępie niniejszego pisma, gdyż jest ona z nią tożsama przedmiotowo i podmiotowo.   

Z wyrazami szacunku
/-/ Roman Kwiatkowski
Prezes Zarządu Głównego

W dniu 31 sierpnia 2014 r. wystąpiliśmy do Ministra Zdrowia z zażaleniem na Dyrektora Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu. Nasza interwencja jest spowodowana brakiem  odpowiedzi na naszą prośbę z dnia 14 maja 2014 r. o interwencję w podległej jednostce tj. Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu w związku z udzieleniem przez jej przedstawicielkę niefortunnego i rasistowskiego wywiadu dla lokalnych mediów dotyczącego szczepień dzieci romskich przeciwko odrze.
Wniosek: zobaczymy jak ustosunkuje się do naszego zażalenia Minister Zdrowia.

W sierpniu 2014 r. sekretariat Centrum przyjął 7 próśb telefonicznych o pomoc humanitarna i prawna udzielając zgłaszającym się Romom wnioskowanej pomocy.

Oświęcim, dnia 8 września 2014 r.
Prawnik Mobilnego Centrum
/-/ mgr Stanisław Rydzoń