1. Stowarzyszenie Romów w Polsce
    1. Historia i misja
    2. Władze
    3. Romski Instytut Historyczny
    4. The Fight Against Antisemitism in Poland: Monitoring, Intervention, Education
    5. Projekty
    6. Mobilne Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów
    7. Centrum Porad - FIO
    8. Dzielmy się doświadczeniami
    9. Podnoszenie kwalifikacji i zatrudnienie drogą do integracji
    10. Po obu stronach Karpat
    11. Polsko - Słowackie warsztaty
    12. Media o nas
  2. Aktualnie
  3. Romowie
    1. Historia
    2. Tradycja i Kultura
    3. Współczesność
      1. "Cygan ze strachu, Rom z dumy" - Katarzyna Marwicz w rozmowie z Marcinem Kołodziejczykiem, dziennikarzem tygodnika "Polityka", nagrodzonym za tekst o Romach w Rumunii.
      2. Delegacja Centralnej Rady Niemieckich Sinti i Romów oraz Niemieckiego Związku Piłki Nożnej na Węgrzech 26-28.10.2009 - sprawozdanie z pobytu.
      3. Romowie w Polsce
      4. Szczyt Unii Europejskiej w sprawie Romów
      5. Postawy wobec Romów w Polsce, Czechach, na Węgrzech i Słowacji
    4. Artykuły i Raporty
      1. Raporty
      2. Raport "Romowie na rynku pracy" [PDF]
      3. Raport pt. Funkcjonowanie poznawcze dzieci romskich uczęszczających do szkół podstawowych specjalnych i masowych - konteksty społeczne [PDF]
      4. Raport Romowie - Bezrobocie [PDF]
      5. Rzucając wyzwanie przymusowej sterylizacji kobiet romskich w Czechach- źródło ERRC http://www.errc.org/cikk.php?cikk=2228, tłumaczenie Małgorzata Kołaczek
      6. Romowie. Rozprawa o poczuciu wykluczenia- Marian Grzegorz Gerlich, Roman Kwiatkowski
      7. Wykuwanie pamięci. Kilka uwag na temat wystawy ”Zagłada Romów Europejskich oraz Rasizm we Współczesnej Europie” - Joanna Talewicz-Kwiatkowska, Marek Isztok
      8. Mass media jako czynnik wpływający na integrację społeczną Romów – przypadek Polski, Węgier, Słowacji- Joanna Talewicz-Kwiatkowska, Małgorzata Kołaczek
      9. Pomoc dla Romów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Szanse i zagrożenia
      10. Romowie na rynku pracy – badania i raport
  4. Romski Holokaust
    1. Informacje historyczne
      1. Początek represji antyromskich po dojściu nazistów do władzy w Niemczech
      2. Początek "ostatecznego rozwiązania" kwestii romskiej
      3. Eksterminacja Romów w okresie II wojny światowej w okupowanych krajach Europy
      4. Syndrom Holokaustu
    2. Świadkowie Holokaustu
    3. Relacje świadków
      1. Franz Wirbel
      2. Szmyt Władysław
      3. Edward Paczkowski
      4. Edward Kwiatkowski
      5. Anna Kwiatkowska
      6. Aleksy Kozłowski
      7. Władysława Jaglenicz
      8. Leokadia Jaworska
      9. Elizabeth Guttenberger
      10. Ryszard Głowacki
      11. Helmut Clemens
      12. RELACJE VIDEO
    4. Skany dokumentów
      1. Świadectwa
    5. Dzień pamięci o zagładzie Romów
      1. Kalendarium upamiętniania holokaustu Romów i Sinti przez Stowarzyszenie Romów w Polsce - lata 1993-2012
      2. Międzynarodowy Dzień Pamięci o Zagładzie Romów- PROKLAMACJA
      3. 65 rocznica likwidacji tzw. Zigeunerlager – obrona pamięci dla lepszej przyszłości
      4. Relacja z 65. rocznicy likwidacji tzw. Zigeunerlager [VIDEO]
    6. Spotkania ze świadkiem
      1. Spotkania ze świadkiem
      2. Spotkanie z Edwardem Paczkowskim - relacja [VIDEO] cz.1
      3. Spotkanie z Edwardem Paczkowskim - relacja [VIDEO] cz.2
  5. Edukacja i Kultura
    1. Działalność edukacyjna SRwP
      1. Edukacja
      2. Oferta spotkań edukacyjnych Stowarzyszenia Romów w Polsce
    2. Dialog-Pheniben
    3. Spotkania edukacyjne
    4. Wystawy
      1. Wystawa stała
    5. Publikacje
  6. Video
  7. Galeria
  8. Polecamy
  9. Dialog- Pheniben
  10. Akcja Reinhardt
    1. Romowie stawali się elementem europejskiej układanki etnicznej od X w.
    2. Ustawy Norymberskie składały się z dwóch aktów prawnych: „Ustawy o ochronie niemieckiej krwi i honoru” oraz „Ustawy o obywatelstwie Rzeszy”
    3. Zagłada Romów na terenach okupowanych przez Niemcy.
    4. Zakończenie
    5. Główne cele projektu: Romowie jako ofiary Akcji Reinhardt.
    6. Rezultaty kwerendy archiwalnej
    7. Rezultaty kwerend archiwalnych
    8. Polskie publikacje i działania upamiętniające dotyczące zagłady Romów – w kontekście międzynarodowym.
    9. Auschwitz-Birkenau: działalność Muzeum i Stowarzyszenia Romów w Polsce.
    10. Obozy związane z Akcją Reinhardt
    11. Działalność na rzecz pamięci
    12. Miejsca masowych egzekucji Romów w Polsce południowej. Analiza wybranych lokalizacji.
    13. Dwa pomniki. Estetyka i polityka romskiej pamięci.
    14. Kwerenda z zasobie archiwalnym Geheime Staatspolizei – Staatspolizeistelle Trier
    15. Kwerenda w zasobie archiwalnym ITS – Bad Arolsen
    16. Przypadki indywidualne.
    17. Przebieg zagłady: analiza wybranych przypadków
    18. Poszukiwania miejsc pamięci i ich upamiętnień.
  11. E-Lekcje
 

....A co jeśli historia, którą pragniemy zrekonstruować, jest historią Romów....

Droga do Auschwitz: o pisaniu romskiej historii.

Zapraszamy do wzięcia udziału w wydarzeniu pod linkiem; 

https://www.facebook.com/events/185512412890798/  

 PL

 Droga do Auschwitz: o pisaniu romskiej historii.


Historia jest jak partia szachów. Kiedy analizujemy, jak doszło do określonej sytuacji na szachownicy, odwołujemy się do poprzednich ruchów graczy, każdy z nich traktując jako mieszankę realizacji strategii gracza, konsekwencji jego poprzednich posunięć i reakcji na ruchy przeciwnika. Aż w końcu dochodzimy do sytuacji, gdy figury są na pozycjach wyjściowych i wykonany zostaje pierwszy ruch. Ten ruch ogranicza nam nieco liczbę możliwych scenariuszy, jakie mogą być zrealizowane w czasie gry. Jeśli w pierwszym ruchu biały pionek zajmuje pole e4, wówczas wiadomo, że nie będzie to gambit hetmański czy partia angielska. W dalszym ciągu jednak obaj gracze mają możliwość realizacji przeogromnej liczby scenariuszy. Liczba ta ulega ograniczeniu wraz z kolejnymi posunięciami, aż wreszcie graczom pozostaje jedynie to, co zrobić muszą by doprowadzić grę do końca. W pewnym sensie mat w każdej partii jest „rezultatem” jej pierwszego ruchu: gdyby nie ten ruch, partia nie doszłaby do skutku, a więc nie zakończyłaby się. Jednak mat nigdy nie „zawiera się” w pierwszym ruchu, znając ów ruch nie można powiedzieć, jak skończy się partia: to później, w toku partii, można wskazać przełomowe posunięcia, które doprowadziły do określonego końca. 

Kiedy próbujemy rekonstruować czyjąś historię, robimy to od końca. Naszym punktem wyjścia jest pewien stan rzeczy, którego przyczyny chcemy odnaleźć w historii naszych bohaterów. W ten sposób tworzymy intelektualne trajektorie. Nie jest to nic złego – wręcz przeciwnie, w ten sposób nadajemy sens historii. Ale też często zapominamy o tym, że określona trajektoria jest jedną z wielu możliwych i w momencie, kiedy dawno temu, w przeszłości, pojawiało się jakieś wydarzenie, to jednocześnie otwierała się wielka pula trajektorii, które wydarzenie to mogło uruchomić. Dopiero z biegiem czasu i w wyniku już podjętych działań i decyzji, pewne scenariusze stały się bardziej prawdopodobne niż inne.  Poszukując znaczenia procesów historycznych zaczynamy traktować pewne wydarzenia z przeszłości jako prowadzące do późniejszego stanu rzeczy, który stał się punktem wyjścia naszych analiz. Zazwyczaj nie znaczy to jednak, że te przeszłe wydarzenia zawierały w sobie w zalążkowej formie ów przyszły stan rzeczy i że ich zaistnienie wprawiło w ruch mechanizm, który z żelazną konsekwencją musiał do tego stanu doprowadzić. 

A co jeśli historia, którą pragniemy zrekonstruować, jest historią Romów, a naszym punktem wyjścia, stanem rzeczy, którego przyczyny pragniemy określić, jest los romskich więźniów KL Auschwitz? Również i ta historia ma swoją trajektorię, która zawiera istotne punkty zwrotne, w których tragiczny kierunek romskiej historii został ustalony. Jednakże inaczej niż w szachach również pierwszy ruch miał dla tej trajektorii ogromne znaczenie. W odróżnieniu od szachów, w historii prawie nigdy nie zaczynamy od zera. Nasze gry historyczne są zawsze kontynuacją gier naszych poprzedników, po których dziedziczymy określone konstelacje figur – aktorów procesu historycznego, w jakich musimy się odnaleźć i twórczo je rozwinąć. Pierwszy ruch romskiej historii w Europie Zachodniej – samo pojawienie się Romów na obszarze od Polski po Portugalię i Wyspy Brytyjskie w określonym momencie dziejów – zdeterminował w dużym stopniu romskie losy. Był to bowiem czas istotnych zmian europejskich systemów politycznych, społecznych i ekonomicznych. W zmianach tych krył się już mechanizm, który znacząco zwiększył prawdopodobieństwo masowej eksterminacji Romów, której próbę podjęto 500 lat później. 

Korzeni nazistowskich prześladowań Romów i Sinti, oprócz ksenofobii, z którą Romowie spotykali się od początku swojej obecności w Europie, należy upatrywać w zmianie, jaka dokonała się w percepcji tej grupy wraz z początkiem procesu modernizacji europejskich społeczeństw i która doprowadziła do powstania ideologii antycyganizmu. Zgodnie z tą ideologią Romowie i Sinti zaczęli być traktowani jako ludzie samym swoim istnieniem podważający wartości nowoczesnej kultury. Ich życie stało się w dominującej kulturze synonimem inności i zacofania, „problemem społecznym” lub „patologią”, które starano się eliminować za pomocą polityki przymusowej asymilacji. Z czasem, pod wpływem zastosowania darwinowskich koncepcji biologicznych do życia społecznego, zaczęto traktować romską kulturę i sposób życia jako uwarunkowane biologicznie, a Romów uważać za inną, gorszą rasę, której cech nie może zmienić asymilacja. Był to początek procesu, który—wzmocniony przez europejski kolonializm i zastosowanie jego praktyk w Europie— doprowadził do popełnionego na Romach ludobójstwa.

 

EN

The way to Auschwitz: on writing Roma history.


History is like a game of chess. When we analyze how a particular situation on the chessboard emerged, we refer to the previous moves of the players, perceiving each of them as a mixture of individual strategy, consequences of players’ former moves and reactions to the moves of their opponent. And eventually we arrive at the initial setup before the first move was made. This move limits the number of possible scenarios of the game. If a white pawn goes to square e4, then it is clear that there will not be a Queen’s Gambit or the English Opening. Both players, however, still have plenty of options after this move. The number of these options is reduced by the subsequent moves and eventually both players do what they have to do to finish the game. In a way, checkmate is always the result of the first move although the first move does not determine the nature of the checkmate. Knowledge of the first move does not let us know the final result: only later during the game can we see breaking moves which lead to a definite end.

When we try to reconstruct someone’s history, we do it from the end, in reversed chronology. Our starting point is a certain state of affairs, the causes of which we try to find in the history of our heroes. Thus we create their historical trajectories. There is nothing wrong in this: on the contrary, in this way we construct meaning in history. But we often forget that a given trajectory is one of many and that the emergence of a particular event opens up a plethora of possible trajectories. Only in the course of events and as a result of the actions taken do some scenarios become more probable than others. Searching for the meaning of historical processes we develop a perception of some past events as leading to the subsequent state of affairs which we made our starting point. In most cases, however, it does not mean that those past events contained this subsequent state of affairs as their unavoidable future development. The emergence of those events, therefore, did not set up a mechanism which would inevitably bring about that state of affairs.

But what if the history we want to reconstruct is the history of Roma and our starting point, the state of affairs the causes of which we want to determine, is the fate of the Roma prisoners of KL Auschwitz? This history, too, has its own trajectory with turning points in which the tragic course of the Roma fate was fixed. Unlike in the game of chess, however, in history we practically never start from scratch. Our historical games are always follow-ups of the games of our predecessors from whom we inherit particular constellations of pieces—the actors of historical process—in which we have to find our place and to creatively develop the situation. The first move of Roma history in western Europe—the very appearance of Roma in the area extending from Poland to Portugal in a particular moment of history—determined to a large degree the fate of Roma. For it was a time of an essential transformation of the European political, social and economic systems. The mechanism embedded in this transformation significantly increased the probability of mass extermination of Roma. Five hundred years later this probability became the reality of Auschwitz.

The roots of the Nazi persecution of Roma can be found in the xenophobia which Roma have experienced since the beginning of their presence in Europe, but most importantly in the radical change of the perception of this group, which can be traced back to the beginnings of the modernization of European societies in the 17th-18th centuries and which was associated with the emergence of the ideology of antigypsyism. In accordance with this ideology, Roma began to be treated as people who by their very existence subverted the values of modern culture. Their way of life became in the dominant culture a synonym of otherness and backwardness, a “social problem” or “pathology” which needed to be eliminated by means of forced assimilation. In the course of time, however, the Roma culture and way of life started to be perceived as biologically conditioned and Roma as a different, inferior race, the features of which could not be changed by assimilation. This was the beginning of the process—later intertwined with colonialism and the application of its practices in Europe—which led to the genocide committed against Roma.

 


Najnowsze w galerii

Napisz do redakcji

Stowarzyszenie Romów w Polsce
ul. Berka Joselewicza 5
32-600 Oświęcim
tel. 0 33 8426989
e-mail: 17421453@pro.onet.pl; stowarzyszenie@romowie.net
Licznik odwiedzin: 512 418 osób
Realizacja: HEXADE.COM (Grafik, projektant, webdesigner)